Slaapproblemen door perfectionisme
Ga je slechter slapen door perfectionisme?
Perfectionisme en slaap zijn op meerdere manieren met elkaar verweven. Sommige mensen met perfectionistische eigenschappen worstelen ook met slaapproblemen, terwijl andere 'perfectionisten' nergens last van hebben. In dit blog word je meegenomen in wat de wetenschap tot nu toe weet over perfectionisme en slaapproblemen, en lees je praktische tips om je slaap te verbeteren.
Wetenschappelijk onderzoek naar perfectionisme en slaapproblemen
Een recent onderzoek uit 2024 suggereert een voorzichtig verband tussen perfectionisme en slaapproblemen. Toch zijn er ook onderzoeken waarin perfectionisme níét met slaapproblemen wordt geassocieerd. Interessant, en tegelijkertijd verwarrend. Hebben perfectionisme en slaapproblemen met elkaar te maken?
Om antwoord te geven op deze vraag is het handig om er een studie uit 2020 over perfectionisme en slaap bij te halen. Hieruit bleek dat perfectionisme niet per definitie leidt tot slaapproblemen, tenzij perfectionisme gepaard gaat met stress (dit werd tevens gezien in een onderzoek uit 2015). Stress speelt de sleutelrol in de relatie tussen perfectionisme en slaapkwaliteit. Er zitten namelijk twee kanten aan perfectionisme: het hebben van hoge standaarden kan juist positieve effecten hebben op de slaap, terwijl perfectionistische zorgen stress en slaapproblemen kunnen veroorzaken.
Ondanks wetenschappelijke onderzoeksresultaten, is het belangrijk om te onthouden dat slaap iets persoonlijks is: wat voor de één werkt, geldt misschien niet voor de ander. Voor sommige mensen kan perfectionisme een grote invloed hebben op hun slaapproblemen, terwijl anderen hier minder last van hebben.
Perfectionisme en slaapproblemen
Perfectionisme kan dus bijdragen aan slaapproblemen, vooral wanneer het gepaard gaat met zorgen en stress. Wanneer je voortdurend de druk voelt om alles perfect te doen, kan dit leiden tot een constante stroom van piekergedachten. Overdag ben je misschien in staat om die zorgen enigszins te onderdrukken door je te focussen op taken en verplichtingen, maar ’s nachts komen deze gedachten vaak ongevraagd naar boven. Dit kan zich uiten in eindeloos piekeren over wat er beter had gekund, angst voor toekomstige fouten, of een gevoel van falen.
Hoe meer je probeert deze zorgen weg te drukken, hoe meer ze je kunnen blijven achtervolgen. Dit gebeurt omdat je perfectionistische brein blijft zoeken naar manieren om alles onder controle te houden, wat zorgt voor een verhoogde staat van alertheid. Het gevolg is dat je moeilijk in slaap valt, vaak wakker ligt of zelfs herhaaldelijk wakker wordt gedurende de nacht. Daarnaast kan de constante behoefte aan controle of het vermijden van imperfectie ervoor zorgen dat je nooit volledig ontspant.
Het ironische is dat de perfectionistische drang om zelfs je slaap perfect te willen maken—bijvoorbeeld door jezelf te pushen om altijd voldoende en ononderbroken te slapen—de problemen alleen maar kan verergeren. Dit kan een vicieuze cirkel creëren waarin je zorgen over slaap je slaapkwaliteit nog verder onder druk zetten.
Tips om beter te slapen ondanks je perfectionisme
Het goede nieuws is dat perfectionisme ook een mooie eigenschap kan zijn. Het zet je in beweging en helpt je om je doelen te bereiken. In plaats van perfectionisme als iets negatiefs te zien, kun je proberen het te omarmen. Kijk met liefde naar je perfectionisme en bedank de zorgen die je ’s avonds ervaart. Die zorgen zijn er omdat je ergens om geeft, en dat is waardevol. Wanneer je je zorgen ziet als een teken van je betrokkenheid en liefde, krijg je meer rust in je hoofd, en dat kan je helpen om beter te slapen.
Een andere krachtige strategie is om je ’s avonds te richten op de positieve aspecten van je dag door middel van het uiten van dankbaarheid. Dit kan je helpen om je gedachten af te leiden van perfectionistische zorgen en de dag op een ontspannen, positieve noot af te sluiten. Je kunt hiervoor bijvoorbeeld een Dream Journal gebruiken (meer hierover vind je hier), waarin je elke avond drie dingen opschrijft waar je dankbaar voor bent. Het vastleggen van deze positieve momenten draagt bij aan meer rust in je hoofd en een betere nachtrust.
Daarnaast helpt het om jezelf wat meer los te laten als het gaat om slapen. Veel perfectionisten verwachten van zichzelf dat ze elke nacht perfect moeten slapen, maar dit streven kan averechts werken. Probeer die druk los te laten: je overleeft echt wel een dag na een korte nacht. Het idee dat je altijd een perfecte nachtrust moet hebben is immers ook een vorm van perfectionisme. Door deze verwachting te laten varen, geef je jezelf meer ruimte en rust.
Slaap en perfectionisme
Het is duidelijk dat er nog veel te ontdekken valt over hoe perfectionisme en slaap samenhangen. Wat we wel weten, is dat stress een belangrijke factor is en dat het omarmen van je perfectionistische neigingen in plaats van ze te bestrijden je meer rust kan geven. Heb je last van slaapproblemen door perfectionisme? Probeer dan wat liever voor jezelf te zijn, laat de druk los om perfect te moeten slapen, en schrijf voor het slapen gaan drie dingen op waar je dankbaar voor bent.
