Moe wakker worden door realistische dromen

Wat zijn de oorzaken van dromen?

Droomt iedereen?

Iedereen droomt, zelfs wanneer je denkt dat je niet droomt. 80% van de dromen vindt plaats in de REM-slaap (Rapid Eye Movement), ook wel de droomslaap genoemd. De duur van de REM-slaap varieert van 5 tot 45 minuten en verschilt per slaapcyclus. Aan het einde van de nacht is de REM-slaap langer dan aan het begin van de nacht. Het is normaal om meer of langer te dromen aan het einde van de nacht in vergelijking met het begin van de nacht.

80% van de dromen vindt plaats tijdens de REM-slaap, de overige 20% van de dromen vindt plaats in de lichte slaap. Als je een powernap doet, doorloop je idealiter alleen de lichte slaapfase, die zo'n 20-30 minuten duurt. Het is mogelijk om dan te dromen.

Wat gebeurt er tijdens het dromen

Om het ontstaan van realistische dromen te begrijpen, is het belangrijk om de 'normale' werking van dromen te  snappen. Het begrip 'dromen' is een bijzonder verschijnsel. Tijdens de REM-slaap is de hersenactiviteit zeer hoog, bijna net zo hoog als wanneer je wakker bent. Je ogen bewegen snel heen en weer onder je oogleden, je ademhaling versnelt, en je hartslag kan stijgen. Hoewel het brein en lijf erg actief zijn tijdens het dromen, schittert één hormoon tijdens het dromen in afwezigheid, namelijk Noradrenaline.

Noradrenaline, ook bekend als norepinefrine, is een hormoon en neurotransmitter die betrokken is bij verschillende cognitieve functies van de hersenen, zoals aandacht, alertheid, en geheugen. Het hormoon zorgt ervoor dat we beelden die we overdag zien in een context kunnen plaatsen. Tijdens de slaap, en met name tijdens de REM-slaap, daalt de activiteit van noradrenaline idealiter tot een nulpunt. De inactiviteit van noradrenaline heeft verschillende gevolgen, namelijk:

• Het ontstaan van dromen. Noradrenaline zorgt overdag voor focus en een context. Zie het als 'lijm' die ervoor zorgt dat ervaringen of beelden samenhangend worden en betekenis krijgen. De inactiviteit van noradrenaline tijdens de REM-slaap verbreekt deze samenhang, waardoor dromen fragmentarisch en vaak onlogisch zijn.
• Het vergeten van dromen. De afwezigheid van noradrenaline tijdens de REM-slaap draagt bij aan het feit dat mensen vaak hun dromen vergeten. Zonder de activering van dit hormoon zijn de cognitieve functies die normaal gesproken helpen bij het vormen van herinneringen (zoals aandacht en geheugen) verminderd. Hierdoor worden de dromen niet vastgelegd in het langetermijngeheugen.
• Het verwerken van emoties en gebeurtenissen. Door de afwezigheid van noradrenaline worden emoties losgekoppeld van herinneringen. Hierdoor kunnen de hersenen deze ervaringen op een veilige manier verwerken.
  

Het onthouden van bijzondere dromen

Tijdens het dromen worden gebeurtenissen en emoties verwerkt. Soms gebeurt dat door middel van een onlogische of juist heel realistische droom. Wanneer iemand diep genoeg slaapt en 'goed in de REM-slaap zit', verloopt het proces van dromen volgens de natuurlijke manier. Hierbij is er geen activiteit van noradrenaline tijdens het dromen en vergeten mensen hun dromen. Wanneer mensen licht slapen of wakker worden tijdens of vlak na de REM-slaap, wanneer de noradrenalineniveaus weer beginnen te stijgen, is de kans groter dat ze hun dromen intenser beleven of beter herinneren.

Er zijn verschillende oorzaken waardoor er noradrenaline-activiteit is tijdens het dromen:

• Stress en angst
• Gebruik van bepaalde medicijnen, zoals antidepressiva
• Onregelmatig slaapritme
• Alcohol, drugs of nicotine
• (Te veel) cafeïne
• Hoge fysieke inspanning voor het slapen gaan
• Suikerrijke voeding voor het slapen gaan
• Te weinig (<16) wakkere uren voor het slapen gaan

Deze factoren zorgen ervoor dat mensen hun dromen intenser beleven. Het hoeft niet te betekenen dat de dromen in zo'n geval ook intenser zijn. Door de verhoogde noradrenaline-activiteit, is het geheugen actiever waardoor de dromen beter worden onthouden.

Moe wakker worden na het dromen

Dromen kunnen emoties oproepen, maar zijn geen directe oorzaak van moe wakker worden. De directe reden van moe wakker worden is eerder te zoeken in het feit dat de nachtrust kwalitatief niet goed (genoeg) was (veroorzaakt door één van bovenstaande oorzaken).

Oplossing tegen realistische dromen

Wanneer mensen licht slapen of onderbrekingen ervaren tijdens de REM-slaap, is het mogelijk dat zij hun dromen intenser beleven of beter onthouden. Dit kan verontrustend of vermoeiend zijn, vooral als ze vaak voorkomen. Om de invloed van dromen op je energieniveau overdag te verminderen, is het belangrijk om de slaapkwaliteit te verbeteren en/of stress te verminderen.

Hoe verbeter je je slaapkwaliteit

Het verbeteren van de slaapkwaliteit kan complex zijn en niet elke oplossing werkt voor iedereen. Onderstaande twee adviezen kunnen helpen, maar het is belangrijk om je eigen behoeften mee te nemen bij het aanpassen van je slaappatroon.

1. Slaapdruk verhogen: Zorg ervoor dat je minstens 16 uur per dag wakker bent. Lig maximaal 7,5 uur in bed en beweeg minstens 30 minuten per dag om de natuurlijke slaapdruk te verhogen. Dit vergroot de kans op diepere slaap. In sommige gevallen kan het zelfs nuttig zijn om tijdelijk 17 of 18 uur wakker te blijven om de slaapkwaliteit te verbeteren en realistische dromen te verminderen.
2. Probeer met positieve gedachten naar bed te gaan om stress te verminderen. Het gebruik van een Dream Journal kan hierbij helpen. Hierin staan prompts die het uiten van dankbaarheid stimuleren. Dankbaarheid is een bewezen manier om je gedachten voor het slapen te beïnvloeden. Door elke avond 10 minuten te besteden aan het opschrijven van dingen waar je dankbaar voor bent, kun je stress verminderen en de slaapkwaliteit verbeteren. Hierdoor vergeet je je dromen en word je uitgeruster wakker. Bestel jouw Dream Journal hier.